Theo ông Đặng Thái Thiện, hiện đang có nhiều thuận lợi cho hoạt động XK nông sản Việt Nam. Thứ nhất, đây là các sản phẩm đặc sản của Việt Nam có chất lượng cao, có uy tín trên thế giới.
Thứ hai, Việt Nam đã hội nhập rất sau rộng vào kinh tế thế giới với 12 FTA đã có hiệu lực. Trong đó hầu hết các thị trường XK lớn của hàng nông sản Việt Nam như Nhật, Úc, Hàn Quốc đều đã có FTA với Việt Nam. Điển hình, Nhật Bản có 3 FTA gồm: FTA ASEAN- Nhật Bản, FTA Việt Nam Nhật Bản và CPTPP.
Trong khi hai FTA trước, Nhật Bản chưa hoàn toàn mở cửa thị trường thì đến CPTPP, Nhật Bản đã cam kết mở rộng thị trường và thuế NK đối với các mặt hàng nông sản sẽ được xóa bỏ hoàn toàn 3 năm.
Tương tư Hàn Quốc cũng đã có 3 FTA với Việt Nam với mức cắt giảm thuế quan rất lớn.
Đối với thị trường Úc mặt dù mới có 2 FTA những đã cho hàng nông sản của Việt Nam hướng thuế NK 0% ngay sau khi CPTPP có hiệu lực.
Như vậy, có thể thấy với hàng loạt FTA quan trọng đã được ký kết với mức cắt giảm thuế quan mạnh, sâu và nhanh, hàng nông sản của Việt Nam đang có cơ hội rất lớn thâm nhập các thị trường XK lớn.
Ngoài hai yếu tố thuận lợi nêu trên, thủ tục hải quan đối với hàng XK nói chung và hàng nông sản nói riêng hiện nay rất thông thoáng. Hiện đa số các tờ khai XK đều thuộc luồng Xanh. Với các tờ khai này chỉ mất từ 2 đến 3 giây là DN đã được thông quan hàng hóa.
Theo thống kê của Cục Hải quan TPHCM, hiện lượng tờ khai luồng Xanh đang chiếm 77%, tờ khai luồng Vàng chiếm hơn 20%, còn lại tờ khai luồng Đỏ trong tổng số tờ khai của đơn vị. Cùng với đó, các DN đã có nhận thức tích cực trong việc tìm kiếm và giữ vững thị trường XK.
Mặc dù có nhiều thuận lợi nhưng hoạt động XK hàng nông sản cũng đang gặp không ít thách thức. Các thị trường XK tuy đã có các cam kết cắt giảm sâu về thuế quan nhưng lại đòi hỏi rất cao về chất lượng, đặc biệt là thị trường EU với các quy định ngặt nghèo về kiểm dịch, kiểm tra chất lượng, truy xuất nguồn gốc. Cùng với đó là các điều kiện khắt khe về thâm nhập thị trường. Điển hình như trái xoài của Việt Nam phải mất 10 năm mới vào được thị trường Mỹ...
Do vậy, để chinh phục được các thị trường khó tính, các doanh nghiệp (DN) XK phải tìm hiểu kỹ về thị trường, các điều kiện đưa hàng hóa vào các thị trường này. Bên cạnh đó, hiện nay Bộ Công Thương và Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn đang có nhiều giải pháp tích cực hỗ trợ cho DN đưa hàng hóa ra nước ngoài, các DN phải tranh thủ sự hỗ trợ từ hai đơn vị này để có thể từng bước đáp ứng được yêu cầu của các nước NK.
Bên cạnh đó, DN phải tuân thủ tốt pháp luật hải quan. Đây là điều kiện tiên quyết để hàng hóa của DN được thông quan nhanh chóng.
Trả lời câu hỏi của một DN liên quan đến vấn đề quy chuẩn XK cho ngành nông nghiệp liên quan đến việc thiết kế bao bì, ông Đặng Thái Thiện cho biết, việc ghi nhãn hàng hóa hiện nay đã có một Nghị định riêng quy định những thông tin bắt buộc của sản phẩm phải được ghi nhận, tuy nhiên phạm vi điều chỉnh của Nghị định này mới chỉ dành cho hàng NK và hàng tiêu thụ trong nước chứ chưa có quy định cho hàng XK. Do đó, việc ghi nhãn đối với hàng XK là do thỏa thuận giữa các DN với khách hàng.
“Tuy nhiên, thời gian qua do ảnh hưởng chiến tranh thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc làm phát sinh nhiều vấn đề liên quan đến xuất xứ hàng hóa trong đó có nhiều hàng hóa nước ngoài vào Việt Nam giả mạo xuất xứ của Việt Nam để XK đi các thị trường trên thế giới trong đó có thị trường Mỹ nhằm né tránh các biện pháp phòng vệ thương mại. Do đó, Chính phủ đang xem xét lại việc điều chỉnh của Nghị định này đối với hàng XK”, ông Thiện cho biết.